Letsel door inklemming in jouw pand voorkomen? Pak de risico’s aan!

In mijn vorige blog had ik het al over doorvalveiligheid en de maatregelen om letsel te voorkomen. Je zou maar een meter of meer naar beneden vallen! Of je bezeren door brekend of vallend glas. In moderne gebouwen zijn er meer risico’s op letsel waar je echt rekening mee moet houden. Denk bijvoorbeeld aan inklemmingsgevaar! In dit artikel bespreek ik de risico’s en hoe je deze aanpakt.

Risicoanalyse inklemmingsgevaar

Bij bedienbare ramen bestaat er gevaar op inklemming. Van volwassenen verwacht je niet dat zij met hun vingers in de buurt komen van bijvoorbeeld sluitende lamellen. Maar het gedrag van kinderen is minder goed te voorspellen. Daarom zijn er op kantoren andere maatregelen nodig om inklemmingsgevaar te beperken, dan in een woon- of schoolsituatie. Een risicoanalyse met het oog op de omgeving is dan ook op zijn plaats.

Installatiepositie (E-klasse)

Bij de risicoanalyse staat de installatiepositie van het raam allereerst centraal: is het raam bereikbaar? Met andere woorden: is er dus kans op inklemmingsgevaar? Bevindt het raam zich bijvoorbeeld 2,5 meter boven de vloer en is het niet op een andere manier toegankelijk? Dan is het risico op inklemming erg klein. Deze situatie krijgt risicoparameter E1. Bevindt het raam zich op minder dan 2,5 meter hoogte van de vloer en is het toegankelijk? Dan is het risico groter: E2.

Gebruik van de ruimte (N-klasse)

Bij de risicobeoordeling ligt daarna de focus op het gebruik en de gebruikers van de ruimte. Zijn dit bijvoorbeeld altijd dezelfde mensen die bekend zijn met de installatie? Of zijn dit juist mensen die niet bekend zijn met de installatie? De risico-indeling loopt hier van N1 (laag risico) naar N4 (hoog risico): 

• N1: commerciële omgeving gebruikt door mensen die bekend zijn met de techniek (bijvoorbeeld kantoren)
• N2: woonruimte gebruikt door mensen die bekend zijn met de techniek en de gevaren in kunnen schatten of hier bedachtzaam op zijn
• N3: ruimtes gebruikt door veel mensen die niet opgeleid zijn in veilig gebruik (bijvoorbeeld supermarkten)
• N4: ruimtes die ingericht zijn voor het verblijf van kwetsbare mensen of mensen die het risico niet in kunnen schatten (bijvoorbeeld ziekenhuizen, peuterspeelzalen en scholen).

Bediening (S-klasse)

In de S-klasse staat de bediening van het raam – openen en sluiten – centraal. Bij manuele bediening met zicht op het raam, is het risico op inklemming erg klein (S0 of S1). Is er sprake van automatische bediening, dan is het risico al groter (S2). Ook in het geval van manuele bediening zonder zicht op alle sluitende ramen, is er sprake van een S2-risicofactor. Zo zou iemand een raam handmatig kunnen sluiten waar hij zelf geen zicht op heeft – en dus een ander kunnen bezeren.

Veiligheidsklasse

Aan de hand van de scores in de E-, N- en S-klasse volgt een risicobeoordeling en de bepaling van de veiligheidsklasse. Zoals je in de onderstaande afbeelding kunt zien (afkomstig uit RWA Aktuell 3), lopen de veiligheidsklassen van 0 tot 4.

Klasse 0 staat voor een laag risico en 4 voor een hoog risico. Hoe hoger het risico, hoe zwaarder uiteraard de te treffen veiligheidsmaatregelen. Hieronder staan deze op een rij:

• Veiligheidsklasse 0: geen veiligheidsmaatregelen benodigd.
• Veiligheidsklasse 1: een waarschuwing zoals bijvoorbeeld een sticker met daarop passende tekst, volstaat.
• Veiligheidsklasse 2 (bijvoorbeeld toegepast bij een op afstand automatisch bedienbaar raam in een kantooromgeving): kan worden voorzien van een zoemer/sirene, een flitslicht, beschermgaas, of een noodknop. Indien de randen van de te openen delen zijn afgerond, het sluitmechanisme geen grotere kracht levert dan 80 – 150 N en het te openen deel door de optredende krachten niet scheef trekt, zijn genoemde voorzieningen niet benodigd.
• Klasse 3 en 4 gaan een stapje verder. Hierbij kun je denken aan een dodemansknop die de centrale aansturing overruled, sluitmechanismen die stoppen zodra ze een ‘obstakel’ signaleren of een sluitsnelheid die kleiner is dan 5 mm/s. In bijvoorbeeld een schoolomgeving – met onvoorspelbare kinderen – zijn dit soort maatregelen benodigd.

Letsel voorkomen = verantwoordelijkheid nemen

Letsel is dus te voorkomen als de ontwerper en leverancier hun verantwoordelijkheid nemen en deze veiligheidsklassen (plus maatregelen) centraal zetten bij installaties. Maar een deel van de verantwoordelijkheid ligt ook bij de eindklant. Denk aan tijdig onderhoud. Wat mij betreft moet veiligheid te allen tijde voorop staan. 

Wil je meer weten over de veiligheid van bedienbare ramen? Download dan de RWA Aktuell (Duits) of RWA Update (Engels), beiden PDF. 

Klik hier voor RWA Aktuell

Klik hier voor RWA Update