Dit zijn de meest gemaakte fouten bij het ontwerpen van overdrukinstallaties

Erik Peeters | 1 augustus 2017

overdrukinstallatieEen overdrukinstallatie zorgt er bij brand voor dat rook niet een trappenhuis in kan stromen. Dit lijkt eenvoudige materie — lucht een trappenhuis inblazen — maar niets is minder waar. Installateurs en bevoegd gezag onderkennen deze complexiteit niet of nauwelijks. Hierdoor voeren zij overdrukinstallaties vaak verkeerd uit. Welke fouten worden vaak gemaakt? En wat zijn de gevolgen daarvan?

Een overdrukinstallatie is een gelijkwaardige oplossing

Een overdrukinstallatie is geen rechtstreekse brandveiligheidseis vanuit het Bouwbesluit. Het is een ‘gelijkwaardige oplossing’ (artikel 1.3) als de eigenaar of gebruiker van een object niet aan de voorschriften uit het Bouwbesluit (zoals brandwerende scheidingen, voorportalen, niet-besloten ruimten) kan of wil voldoen.

Als de eigenaar of gebruiker van het pand niet aan de voorschriften uit het Bouwbesluit kan voldoen, kunnen daar meerdere redenen voor zijn. Enkele voorbeelden:

  • Bij een bestaand gebouw is het — door de dimensies van het pand — niet mogelijk om een tweede vluchtroute te realiseren
  • Bij een trappenhuis is het — door gebrek aan ruimte — niet mogelijk om te voorzien in voorportalen of een ‘niet-besloten ruimte’, als toegang tot het trappenhuis
  • Bij een nieuwbouw pand is het — door een doorlopende trap naar ondergrondse bouwlagen — lastig om een niet-besloten ruimte onder de grond te creëren.

Het kan ook voorkomen dat een eigenaar of gebruiken van het pand gewoonweg niet aan de voorschriften uit het Bouwbesluit wil voldoen. Bijvoorbeeld wanneer:

  • Een gebruiker de voorportalen lastig vindt tijdens het dagelijks gebruik
  • Een architect de voorportalen esthetisch onwenselijk vindt
  • Een investeerder de ruimte liever inricht als verhuurbaar oppervlak (woonruimte, kantoor, parkeerplaats) dan als voorportaal

In al deze situaties is een overdrukinstallatie een uitkomst, een goed alternatief. Maar in de praktijk zien we helaas dat ze vaak verkeerd worden uitgevoerd. Welke fouten worden er gemaakt? Dat vertel ik aan de hand van een voorbeeld.  

 

Een overdrukinstallatie of een toevoerventilator? Een voorbeeld uit de praktijk

Nog niet zo lang geleden krijgen wij de opdracht om een overdrukinstallatie in Amsterdam te beoordelen. Deze overdrukinstallatie was ongeveer drie jaar geleden geplaatst. Het woongebouw — bestaande uit vier bouwlagen en acht woningen per bouwlaag — was van slechts één vluchtmogelijkheid voorzien.

Deze vluchtmogelijkheid moest dienst gaan doen als veiligheidstrappenhuis. Er was echter geen ruimte voor een voorportaal of een ‘niet-besloten ruimte’. Daarom besloot de opdrachtgever om voor een overdrukinstallatie te gaan als gelijkwaardige oplossing.

Op de locatie bleek dat de installatie deze titel eigenlijk niet mocht dragen. Het was in feite niets meer dan een toevoerventilator, die bovendien nauwelijks bijdroeg aan een veilige vluchtweg.

 

Veel voorkomende fouten bij het ontwerpen van overdrukinstallaties

Bij het inschakelen van de installatie viel ons direct op dat er veel kracht nodig was om de deuren — die de overdrukruimte indraaien — te openen. Voor minder zelfredzame bewoners zou dit een onmogelijke opgave zijn. De enige vluchtweg zou bij brand voor hen dus onbruikbaar zijn. met onvoorziene gevolgen

 Verder onderzoek wees uit dat er geen sprake was van een drukregeling bij het trappenhuis, die er zorg voor draagt dat de druk niet te hoog oploopt. Bovendien was de luchttoevoer voorziening op het dak geplaatst.

 Als een brand uit de gevel van een woning slaat en de wind uit een ongunstige hoek komt, dan zuigt deze voorziening juist rook aan. Op deze manier vult het gehele trappenhuis zich met rook. Ook hier dus geen vluchtmogelijkheid meer voorhanden. Geloof het of niet, maar bij deze fouten bleef het niet.

Een overdrukinstallatie moet in staat zijn een bepaalde luchtstroom over de geopende deur te realiseren. Deze luchtstroom is in staat de rook ‘terug te duwen’, zodat er geen rook het trappenhuis instroomt. Voor dit project bleek de snelheid van de luchtstroom nagenoeg 0 m/s te bedragen en werd de ruimte bij de geopende deur ook op overdruk gezet. Hier wees onderzoek uit dat er geen afvoervoorziening was. De gevolgen: een trappenhuis vol rook.

 

Aandachtspunten voor het ontwerpen van een betrouwbare overdrukinstallatie

En dit zijn fouten die wij in de praktijk veel vaker zien, niet alleen in deze specifieke situatie. Een onwenselijk situatie, want je wilt de veiligheid van gebruikers te allen tijde waarborgen. Het ontwerpen van een betrouwbare en doelmatige overdrukinstallatie blijkt echter niet eenvoudig. Om te helpen hebben wij de 5 belangrijkste aandachtspunten op een rij gezet — download het whitepaper hier.

 

New Call-to-action

Erik Peeters
Erik Peeters
Commercieel Manager Brandveiligheid
Stuur een mail